maí 2024

Í gær skrifaði ég á fasbók pistil um „afrek“ Katrínar Jakobsdóttur í stjórnmálasögu undanfarinna ára og áratuga. Kom þar fram að ég teldi hana hafa verið eindreginn sameignarsinna og að gjörðir hennar hefðu verið í beinni andstöðu við stefnumál Sjálfstæðisflokksins um frelsi, ábyrgð og takmörkuð ríkisafskipti. Síðustu árin hefði hún af hálfu Vinstri grænna stýrt óvinsælli ríkisstjórn með aðild þessara tveggja flokka og komist þar upp með gjörðir sem samstarfsflokkurinn ætti alls ekki að hafa þolað. Lýsti ég m.a. undrun minni á að forystumenn Sjálfstæðismanna hefðu nú hver af öðrum lýst stuðningi sínum við forsetaframboð Katrínar, þar sem þessi viðhorf hennar væru líkleg til að hafa áhrif á gjörðir hennar í forsetaembættinu. Við greiningu á fylgi hennar í könnunum hefur komið fram að kjósendur Sjálfstæðisflokksins væru stærsti pólitíski hópurinn sem styður hana.

Svo laust allt í einu niður í höfuð mér skýringin á þessu furðuverki. Hér lágu slóttugir samningar að baki. Að því er Katrínu snerti var orðið ljóst að hún og flokkur hennar myndi fá hroðalega útkomu í Alþingiskosningum sem haldnar verða á næsta ári. Metnaðarfull konan vissi að hún myndi eiga erfitt með að sætta sig við slík örlög. Fyrirsvarsmenn Sjálfstæðisflokksins áttuðu sig líka á að þeirra biði afhroð í kosningunum framundan nema þeim tækist að gera breytingar á stöðunni þannig að kosningabaráttan yrði vænlegri.

Og var nú ekki sjálfsagt að semja? Katrín færi í forsetaframboð en Bjarni formaður íhaldsins forsætisráðherrastólinn. Þetta myndi henta báðum. Til þess að þetta gengi upp yrðu Sjálfstæðismennirnir að lofa Katrínu stuðningi í forsetakjörinu. Og það hefur gengið eftir. Morgunblaðið hefur greinilega tekið þátt í þessum slægvitru brögðum, því ekki verður annað séð en það styðji Katrínu til forsetakjörs svo undarlegt sem það er. Og forystumenn Sjálfstæðisflokksins hafa sýnilega gert ráðstafanir til að fá stuðningsmenn sína til að kjósa Katrínu til forseta.

Er þetta það sem þjóðin vill? Baktjaldamakk til að tryggja sem best stöðu óvinsælla stjórnmálamanna? Ég skora á fjölmiðla að beina spurningum til þessara þátttakenda í makkinu um þetta, því vonir ættu að standa til þess að fæstir þeirra vilji taka áhættuna af að svara með ósannindum.

Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður

Katrín Jakobsdóttir hefur látið af starfi sem forsætisráðherra og formaður Vinstri Grænna og boðið sig fram í embætti forseta sem kjósa skal næsta laugardag, 1. júní.

Katrín ber auðvitað fulla ábyrgð á verkum þeirrar ríkisstjórnar sem hún stýrði og þá kannski sérstaklega eigin verkum og ráðherranna úr hennar eigin flokki.

Katrín hefur á stjórnmálaferli sínum verið einn harðasti alræðissinni í landinu og hefur það reglulega komið fram í pólitísku starfi hennar undanfarin ár og áratugi. Meðal þeirra afreka sem hún hefur drýgt eða átt beinan þátt í að drýgja eru eftirtalin:

Hún hefur verið andvíg öllum einkarekstri í landinu. Sérstaklega hefur borið á andúð hennar á einkarekstri í heilbrigðiskerfinu. Þetta hefur leitt til mun hærri kostnaðar fyrir skattgreiðendur en ella hefði verið.

Hún hefur tekið þátt í andúð á náttúruvænum orkuvirkjunum. Hefur aðferðin þá verið sú að láta margmennar nefndir umhverfissinna fjalla um ákvarðanir um virkjanir og tefja þær. Hefur ekki verið ráðist í virkjanir um margra ára skeið.  T.d. hefur ekki verið ráðist í að reisa Hvammsvirkjun í Þjórsá þó að fyrir hafi legið að í þá virkjun hafi mátt ráðast fyrir mörgum árum. Nú er svo komið að framleiða þarf raforku með olíu víða í landinu með þeim skaðlegu áhrifum sem slíkt hefur haft, þegar haft er í huga að einna verðmætustu auðlindir þjóðarinnar eru fólgnar í virkjunum vatnsorku og jarðhita.

Hún greiddi á Alþingi atkvæði með aðförinni að Geir Haarde fyrrverandi forsætisráðherra eftir hrunið 2008. Sú aðför mistókst með öllu en verður þjóðinni til ævarandi skammar.

Hún telur að leyfa eigi fóstureyðingar alveg fram að fæðingu barna.

Hún tók þátt í fyrirvaralausri aðför að hvalveiðum við landið. Beindist aðförin eingöngu að einu fyrirtæki sem hafði lagt stund á þessar veiðar. Liggur ljóst fyrir að þessi aðför mun leiða til bótagreiðslna úr ríkissjóði sem talið er að muni nema einhverjum milljörðum króna. 

Hún vill ekki að heimiluð verði heimiluð smásala á áfengi í matvöruverslunum.

Fleiri mál má sjálfsagt nefna þar sem afstaða hennar byggist á alræðishyggju á borð við þá sem ræður í ríkjum sem sósíalistar ráða í heiminum.

Líklegt er að hún kunni sem forseti að beita neitunarvaldi á lagasetningu í þágu nefndra verkefna gefist henni tækifæri til.

Þegar kjósendur gera upp á milli frambjóðenda í kosningu forseta um næstu helgi verður ekki hjá því komist að leggja mat á fortíð þeirra því ekki er unnt að gera ráð fyrir að þeir muni umbreyta persónu sinni og skoðunum nái þeir kjöri.

Í skoðanakönnunum að undanförnu hefur komið fram að kjósendur og stuðningsmenn Sjálfstæðismanna muni verða stærsti stuðningshópur þessa frambjóðanda. Fyrir liggur að nokkrir áhrifamestu forystumenn flokksins styðja hana. Virðist m.a. Morgunblaðið gera það þótt með óbeinum hætti sé.

Ástæða er til að vekja athygli þjóðarinnar á þessum undarlegu kringumstæðum.

Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður

Einn besti knattspyrnumaður þjóðarinnar, Albert Guðmundsson, er ekki gjaldgengur í landsliðið. KSÍ segir ástæðuna vera þá að á kjörtímabili síðustu stjórnar hafi menn vandað sig svo við reglusetningu að kæra um kynferðisbrot leiði til þess að leikmenn skuli sæta svona viðurlögum. Skiptir þá engu máli hvort brot hafi sannast. Í tilviki Alberts stendur svo á að kæran á hendur honum mun hafa hlotið meðferð hjá saksóknara með þeirri niðurstöðu að málið var fellt niður. Pilturinn neitaði sök og engin sönnunargögn voru til staðar um að hann hefði framið brotið. Kærandi brotsins mun hafa kært þessa niðurfellingu til ríkissaksóknara, sem hefur þá takmarkaðan tíma til að afgreiða málið. Þetta skiptir engu máli að lögum. Albert telst því saklaus af brotinu og ber öllum sem málið varðar að miða við þá réttarstöðu.

  En ekki KSÍ! Þar er hann beittur viðurlögum fyrir brot sem hann telst vera saklaus af! Nú ætti kæra um brot ekki að geta ein sér varðað menn nokkrum viðurlögum, því á Íslandi teljast menn saklausir þar til sekt er sönnuð. KSÍ beitir piltinn samt þungum viðurlögum. Það eru auðvitað þung viðurlög fyrir ungan knattspyrnumann að vera ekki talinn gjaldgengur af knattspyrnusambandinu í landslið okkar. Hann getur ekki leitað annað um landsliðssæti. Svo mun standa á í máli Alberts að konan sem kærði hann er sögð hafa skotið kæru sinni til ríkissaksóknara. Það málskot skiptir auðvitað engu máli um réttarstöðu leikmannsins. Hann telst saklaus af því refsiverða broti sem hann var kærður fyrir að hafa framið.

  KSÍ brýtur hreinlega á mannréttindum þessa pilts með því að ákveða að hann sé ekki gjaldgengur í landsliðið. Einstaklingar njóta mannréttinda, ekki hópar. Þessi leikmaður getur að mínum dómi höfðað mál á hendur þessu dæmalausa sambandi og gert kröfur a.m.k. um miskabætur. Mér er ekki kunnugt um fordæmi fyrir slíkri málsókn í réttarstöðu eins og þessari þar sem aðrir en sjálft ríkisvaldið brýtur á sökuðum manni, en tel líklegt að hún sé heimil. Reglur KSÍ um svona viðurlög án nokkurrar sönnunar um brot eru hreinlega ógildar. Menn geta ekki komið sér saman um að brjóta rétt á manni, sem samkvæmt lögum telst ekkert hafa brotið af sér.

  Hvernig stendur á því að landssamband íþróttaiðkenda í tiltekinni grein hagar sér svona? Þetta er ótrúlegt mál. Kannski handhafi saksóknarvalds ætti að freista þess að höfða opinbert mál á hendur fyrirsvarsmönnum KSÍ og krefjast þess að þeim verði refsað fyrir brot sín gegn leikmanninum?

  Íslendingar verða að láta af svona hátterni. Á mörgum sviðum, virðast menn telja rétt að brjóta á einstaklingum vegna fullyrðinga um afbrot sem viðkomandi maður telst saklaus af. Þeir sem slíkt gera eru hræddir um að valkyrjur af báðum kynjum muni ekki una réttlætinu, og þess vegna verði þeir að beita ranglæti til að ganga í augun á þeim. Vonandi taka landsmenn sig á.

Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður

Nú styttist í forsetakosningar. Hinir 12 frambjóðendur hafa verið áberandi í fjölmiðlunum í viðtölum og kappræðum eins og við mátti búast. Sumir þeirra virðast helst leggja áherslu á að geðjast kjósendum og þá oftast í málefnum sem koma embætti forseta ekkert við.

Einn frambjóðenda sker sig úr að því leyti að hann fjallar yfirleitt um málefni sem snerta beinlínis starf forseta m.a við gæslu hagsmuna okkar í samskiptum við aðrar þjóðir. Hann er traustvekjandi og þekkir til starfsskyldna embættisins vegna menntunar sinnar. Kjósendur hafa séð að hann leitast frekar en hinir við að vera málefnalegur í kosningabaráttu sinni og hann reynir ekki að afbaka mál sitt í þeim eina tilgangi að ganga í augun á fólki.

Það hefur til dæmis verið áherslumál hjá honum að vilja styrkja persónulegt frelsi manna og verja fullveldi okkar gegn yfirgangi annarra ríkja sem nú fer sífellt vaxandi.

Þetta er Arnar Þór Jónsson. Furðulegt nokk hefur hann ekki skorað hátt í skoðanakönnunum. Af kosningabaráttunni má samt vera ljóst að hann hefur meiri þekkingu á þeim verkefnum sem falla undir forsetaembættið.

Kjósendur ráða auðvitað atkvæðum sínum sjálfir. Kannski ættu þeir að veita Arnari Þór meiri athygli vegna þeirra málefna sem hann stendur fyrir.

Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður

Aldrei þessu vant fylgdist ég með Júróvisjón í gærkvöldi. Eftir að dómnefndir höfðu skilað af sér en ekki var búið að telja atkvæði hlustenda var staðan þessi:

1.     Sviss 365 stig

2.     Frakkland 218 stig

3.     Króatía 210 stig

4.     Ítalía 164 stig

12. Ísrael 52 stig

Svo komu tölurnar frá hlustendum:

1.     Króatía 337 stig eða samtals 547 sem gaf 2. sæti í keppninni

2.     Ísrael 323 stig eða samtals 375 sem gaf 5. sæti

3.     Úkraína 307 stig eða samtals 453 sem gaf 3. sæti

4.     Frakkland 227 stig eða samtals 445 sem gaf 2. sæti

5.     Sviss 226 stig eða samtals 591 stig sem gaf 1. sæti

Haft skal í huga að búið er hér að ofan að smætta tölurnar frá hlustendum til þess að þær vegi samtals helming heildarstiganna á móti dómnefndarstigunum. Innbyrðis röð stiga frá hlustendum er samt sú sem greinir töflunni að ofan.

Í heildina samkvæmt tölunum frá hlustendum varð Ísrael í 2. sæti (!) en hafði verið í 12. sæti hjá dómnefndunum. Sigurvegarinn Sviss varð í 5. sæti hjá hlustendum 

Þetta sýnir að þessi keppni er einhvers konar grín. Dómnefndirnar, sem eru skipaðar fulltrúum valdsins, ráða niðurstöðunni en ekki fólkið sem leggur það á sig að skila inn atkvæðum. Nú virðist þetta hafa þjónað þeim tilgangi að hindra að ísraelska lagið gæti sigrað. Það mætti ætla að þetta kerfi hafi verið samið hér á landi því við Íslendingar erum sérstaklega slungnir í að afbaka úrslit (sbr. vægi atkvæða í alþingiskosningum) þannig að geðþóttinn fái að ráða en ekki stjórnlaus lýðurinn., sem sýnilega taldi hér að þetta væri söngvakeppni en ekki vinsældakeppni milli stríðsaðila á Gasa. Þar að auki virðast dómnefndirnar hafa sameinast um eitt lag sem átti að vinna. Það er mín skoðun að svissneska lagið hafi ekki verið upp á marga fiska og hið ísraelska verið miklu áheyrilegra.

 Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður

 

Fyrir 45 árum, þann 10. maí 1979, hætti ég að drekka áfengi og hef ekki sett dropa af því inn fyrir mínar varir síðan. Og mikið breyttist líf mitt við þetta.

Helsti bjargvættur minn í því verkefni sem ég þarna tókst á hendur var mín ástsæla eiginkona, en við höfðum búið saman frá hausti 1972.

Við eignuðumst fimm börn. Tveir synir fæddust áður en ég hætti að drekka en þrjú eftir það. Ég er viss um að það hefði ekki gerst ef ég hefði haldið áfram áfengisneyslu minni. Líklega hefðum við hjónin þá skilið að skiptum og líf mitt orðið allt annað en raunin varð. Börnin okkar og þeirra börn eru það dýrmætasta sem við eigum.

Þennan dag fyrir 45 árum fór ég í svonefnda meðferð hjá æskuvini mínum Þórarni Tyrfingssyni á Silungapolli hér ofan við Reykjavík. Þar var ég í eina viku og dugði það mér til þeirra betrumbóta á lífi mínu sem að framan greinir. Í meðferðinni lærði ég viss sannindi um sjálfan mig. Ég held að ég hafi alltaf átt erfitt með að trúa ósannindum, hvort sem var um mig sjálfan eða önnur málefni yfirleitt. Á Silungapolli var ég leiddur í sannleikann, sem leiddi til þeirra breytinga á lífi mínu sem ég nefndi. Fyrir þær er ég eilíflega þakklátur.

Mestan þátt í þessum umbótum á samt konan mín.

Ég fæ seint þakkað forsjóninni fyrir það líf sem við hjónin höfum átt saman allan þennan tíma. Ætli einhver samsettur æðri máttur hafi stjórnað þessu? Mér er nær að halda að svo sé.

Jón Steinar Gunnlaugsson lögmaður